Όλα ξεκίνησαν, όπως αναφέρει η παράδοση όταν ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο Παραβάτης κήρυξε πόλεμο κατά των Αβάρων στην Μικρά Ασία.

Περνώντας την Καισαρεία σταμάτησε εκεί με τα στρατεύματά του και έστειλε τον αγγελιοφόρο του να ζητήσει ψωμί από τον Επίσκοπο Βασίλειο, που ήταν ο παλιός συμμαθητής του. Εκείνος του έστειλε δύο κριθαρένια ψωμιά και μια Καινή Διαθήκη. Ο αγγελιοφόρος τα πήγε στον Αυτοκράτορα Ιουλιανό και εκείνος μόλις είδε ότι τα ψωμιά ήταν κριθαρένια τα επέστρεψε με συνοδεία δύο δέματα σανό.

Ο Βασίλειος αφού τα δέχθηκε είπε στον αγγελιοφόρο του Ιουλιανού: «Πες του Αυτοκράτορός μας, ότι εγώ από αυτά που τρώγω του έστειλα, φαίνεται ότι και αυτός έκανε το ίδιο, δηλαδή από αυτό που τρώει μου έστειλε… Πάντως τον ευχαριστώ». Όσον δε διά το βιβλίο της Καινής Διαθήκης και αυτό ο Ιουλιανός το επέστρεψε γράφων: «ανέγνων – κατέγνων». Ο Βασίλειος διά του αγγελιοφόρου και πάλι του το έστειλε γράφων: «ανέγνως ούκ έγνως, ή έγνως ου κατέγνως», δηλαδή το διάβασες αλλά δεν το κατάλαβες, διότι αν το καταλάβαινες δεν θα το απέρριπτες.

Τότε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης θύμωσε σφόδρα και ήθελε να καταστρέψει την Καισάρεια, αλλά επειδή είχε ανοικτό μέτωπο με τους Αβάρους, σκέφτηκε να το πράξει στην επιστροφή του.

Ο Επίσκοπος Βασίλειος γνωρίζοντας την φιλοχρηματία του Ιουλιανού ενημέρωσε το λαό του και αποφάσισαν να συγκεντρώσουν όλα τα τιμαλφή που είχαν για να τα προσφέρουν στον Αυτοκράτορα και να γλυτώσουν την καταστροφή. Όμως “άλλα άνθρωπος βούλεται και άλλα ο Θεός κελεύει”.

Ο θάνατος του Αυτοκράτορα απάλλαξε την ταλαιπωρία των Χριστιανών. Τότε ο Βασίλειος -επειδή ήταν αδύνατο να επιστρέψει στον καθένα το δικό του χρυσαφικό- είπε να φτιάξουν ψωμιά και να βάλουν από ένα χρυσαφικό μέσα και να πάρει ο καθένας από ένα ψωμί με το περιεχόμενό του. Και συμφώνησαν. Και τότε έγινε το θαύμα! Ο καθένας πήρε το δικό του χρυσαφικό και αυτό αποδόθηκε στη χάρη του Θεού.

Έτσι επικράτησε η πίττα του Άη-Βασίλη και η κάθε οικογένεια βάζει διάφορα αντικείμενα στη βασιλόπιττα και δοκιμάζουν την επιθυμία τους να βρουν αυτό που επιθυμούν.

Πηγή: http://xenesglosses.eu